Begin maart vertrokken Jo en Gust in alle vroegte vanop Zaventem naar Guatemala voor wat ongetwijfeld een emotionele reis zal worden. Voor Gust zijn laatste keer naar Guatemala, een laatste keer naar zijn leerlingen!
Er stond mij een hele verandering te wachten na mijn bezoek zeven jaar geleden. Zoon Jo, die nu het meeste werk verzet binnen de organisatie, komt er jaarlijks en had me al verwittigd dat er heel wat veranderd is na Corona. Hij zal me ook vergezellen tijdens wat (vermoedelijk) mijn laatste bezoek zal zijn aan het project. Als 87-jarige naar de andere kant van de wereld vliegen, dat doen er me niet veel na, denk ik.
Aangekomen viel het me onmiddellijk op dat de straten in Comalapa nu gevuld worden door het lawaai van slierten brommers en moto’s en de nog overgebleven tuctucs. De rammelkarren Pick-up Toyota zijn quasi verdwenen en vervangen door goedkope tweedehandsauto’s die geïmporteerd werden uit de VS. De aantrekkelijke drukte op markten en de overweldigende vriendelijkheid van de mensen is gelukkig niet veranderd. In Comalapa ben je meteen welkom. Het voelde goed om weer een beetje thuis te komen.
Het ontroerde me dat ik al wandelend door de straten van Comalapa dagelijks meerdere keren werd aangesproken door oud-leerlingen, moeders en vaders. De verbazing in hun ogen was prachtig om te zien. "Don Augusto, jij bent bij ons!" Soms voelde ik me als een soort rockster; nog nooit poseerde ik zoveel voor een foto. En lachen maar!
Bezoek aan de school
Op de eerste ochtend van ons verblijf stonden we aan de schoolpoort en zagen we vol fierheid een dubbele rij kinderen zwaaien met Belgische vlaggetjes. Onze eerste stappen op de school ontketenden een orkaan van kreten en "bienvenidos!" Voortstappend tussen de rijen kinderen voelden we ons tevreden – en ook fier. Dit zijn nu de kinderen die in onze lagere school studeren. Dit jaar zijn het er 350, wat een bende, van kleuters tot het zesde leerjaar. Daarna volgde een feestzitting met dansjes, sport en vooral veel ambiance. We zagen hoe onze stagiairs Kaat en Jarno helemaal waren ingewerkt en lesgaven in het Spaans na slechts zes weken verblijf. Bewondering voor deze jonge mensen is op zijn plaats.
Ik had de indruk dat het grasveld in het midden van de speelplaats kleiner was geworden. Gezichtsbedrog, zo bleek, want het waren de bomen en planten die in zeven jaar tijd flink gegroeid zijn. Dit is de "área verde," de groene zone. Hier wandelen de kinderen rond en de oudere leerlingen houden een babbel op de rand van de fontein – zonder water.
’s Namiddags werden we verwelkomd door de 150 leerlingen van de middelbare school. Wat een rijkdom aan jongeren die ons vergastten op dansen en gitaarspel! We mochten acht leerlingen die zich op een of andere manier onderscheiden hadden, een medaille opspelden. Mooi om te zien hoe fier ze waren op hun prestatie. Motivatie is zo belangrijk. Na het welkomstfeest bezochten we elke klas van het middelbaar en zagen we hoeveel er verbeterd is. De leerlingen gedroegen zich ordelijk en geïnteresseerd. Onze nieuwe directeur Luis drukt al duidelijk zijn stempel. Mooi zo, er zit toekomst in deze school. Onze investering werpt vruchten af.
Als dankjewel trakteerden we elke leerling, en natuurlijk ook de leraren, op een ijsje! We zagen iedereen genieten en gelukkig zijn!
Een bijzonder hoogtepunt: een Guatemalteeks trouwfeest
Een trouwfeest meemaken in Guatemala? Dat stond niet op de planning. Gladys, de altijd goedlachse lerares Engels van onze school, trouwde precies op het moment dat we in Comalapa waren. En ja, wij mochten erbij zijn!
Trouwen gaat hier nét even anders dan we gewend zijn. De dag begon met een feestelijke optocht, compleet met fanfare, die door de straten trok. Daarna volgde een indrukwekkende kerkelijke dienst van maar liefst drie uur. Vervolgens ging de hele stoet weer op pad, dwars door Comalapa, richting een feestzaal. Tot onze verrassing kregen we een ereplek aan de familietafel.
Daar genoten we van een heerlijke traditionele Guatemalteekse maaltijd, gevolgd door een ijsje en, natuurlijk, veel marimbamuziek. En alsof dat nog niet genoeg was, waagden we ons zelfs op de dansvloer – wie had dat ooit gedacht!
Gladys en haar man straalden van geluk. En eerlijk? Ik ook.
Eten bij families
We kregen (te)veel uitnodigingen om bij families te komen eten. Voor hen is dit een grote eer. Weigeren is moeilijk, en zo gebeurde het dat we dagelijks twee tot drie keer ergens werden uitgenodigd. Soms bij mensen die in schrijnende omstandigheden leven, maar die ons toch wilden bedanken met een maaltijd. We voelden ons daar soms een beetje ongemakkelijk bij. Toch zagen we ook dat sommige families er echt op vooruitgegaan zijn. Sommige gezinnen hebben nu, naar Guatemalteekse normen, een degelijke woning. Het valt op dat er steeds meer gezinnen zijn met slechts één, twee of drie kinderen. Waar we vroeger voornamelijk grote gezinnen zagen, is dat nu aan het veranderen en dat is goed!
De familie Chali Tuctuc
We bezochten onder andere de familie Chali Tuctuc. In deze familie logeren onze stagiaires Kaat en Jarno. Dit gezin doet het best goed: een moeder met drie dochters en twee zonen. Aan tafel kwamen plots alle herinneringen terug toen de oudste dochter zei dat ze Cristy Mariela heette. Ik kende Cristy Mariela al van toen ze zeven jaar oud was. Het Sint-Michielsinstituut in Keerbergen wilde een leerling steunen en toen ik Cindy op de speelplaats zag spelen – knalrood van het rennen – was zij de geschikte kandidate. Ik bezocht haar familie: een moeder die al het werk deed en een zieke vader (of zo deed hij zich toch voor, ik heb er altijd mijn twijfels over gehad). De jonge dame, nu aan het eind van de tafel, was Cindy Mariela. In september van dit jaar studeert ze af als bachelor in bedrijfsbeheer. Het geeft me kippenvel als ik dat hoor. Ze plant twee jaar te gaan werken om wat te verdienen, zodat ze met dat geld haar universitaire studies kan financieren. Ze kreeg mijn belofte dat we zullen helpen als het nodig is. De kleine Cindy Mariela, naar de universiteit!
Het is een mooi gezin dat het, zoals ik het aanvoel, wel zal redden. De kinderen werken dagelijks mee aan het weefgetouw en maken prachtige traditionele riemen. Er staat voor elk van de kinderen een weefgetouw onder het afdak. De vader is tien jaar geleden geëmigreerd naar de VS, iets wat je vaak ziet in Comalapa. Veel moeders staan er hierdoor alleen voor omdat hun man illegaal in de VS woont en werkt – en in het beste geval een deel van het verdiende geld opstuurt. Hij heeft echter nog weinig contact met zijn familie, wat wil je als je tien jaar weg bent…
Je kan vast geloven dat ik die avond tevreden was. We hebben deze familie jaren geleden geholpen en je ziet nu resultaat. En het is niet alleen deze familie die zich uit de armoede heeft gewerkt. Er zijn al meerdere gezinnen die het beter hebben en waar de ouders voor hun kinderen aan een betere toekomst kunnen denken. Dat maakt me blij.
Opnames voor een nieuw filmpje over ons project in de school
Tijdens de laatste dagen van onze reis werden er ook nog opnames gemaakt voor een nieuw filmpje over ons project in de school, en het belooft iets heel bijzonders te worden! Een team van drie personen bracht twee dagen door op onze school, waarbij ze verschillende interviews afnamen en het dagelijks leven op de school vastlegden.
Dit filmpje is bedoeld om op een visuele manier te laten zien wat we allemaal doen in Guatemala. We weten allemaal dat bewegende beelden zoveel meer zeggen dan enkele foto's met wat uitleg.
Ik ben dan ook erg benieuwd naar het resultaat van de opnames!
De toekomst
Eén ding is me duidelijk geworden na dit mooie boeiende bezoek: onze steun is momenteel nog steeds nodig en samen met mijn zoon blijf ik me vrijwillig inzetten om deze fijne kinderen en jongeren aan een betere toekomst te helpen.
Maar als de evolutie blijft zoals ze nu is, ben ik ervan overtuigd dat we ooit een school hebben die zelfstandig kan functioneren, waarbij de leerlingen die het goed hebben, de leerlingen die het minder hebben, kunnen ondersteunen. Ik droom nu al van die toekomst.
En Jo, dank je wel voor de begeleiding en de hulp tijdens de reis, je hebt een droom van me laten uitkomen!
Don Augusto